Alle seinen lijken op rood te staan voor de Nederlandse retail. We hebben al bijna zeventien maanden te maken met corona en de beperkende maatregelen en winkelsluitingen. Het aandeel van online groeit ongekend hard, niet alleen in de ‘bekende’ branches, maar ook in relatief nieuwe branches zoals food. Een groot deel van de (zelfstandige) retailers heeft minstens vijf maanden omzet in te halen, zeker als online hen weinig bracht. De passantentellingen die onderzoeksburo Locatus laat uitvoeren, laten in juni zien dat er nog steeds veel minder mensen door de winkelstraten lopen: in de centra van de grotere steden vaak slechts de helft van pre-corona.

De landelijke leegstandscijfers bevestigen dit beeld niet. Alleen in het begin van de corona crisis was er een heel licht oplopende leegstand, van 7,4% in maart 2020 naar 7,5% in juli 2020. De rest van het jaar 2020 bleef de leegstand rond dat percentage schommelen, om vervolgens in 2021 elke maand te dalen, tot 7,2% op 1 augustus van dit jaar. In absolute aantallen stonden er op 1 augustus 600 panden minder leeg dan op 1 januari 2021 (zie grafiek 1).

De verklaring voor deze paradox is dat het gaat om een landelijk gemiddelde. We zien echter duidelijke verschillen in branches en type winkelgebieden. Daarnaast speelt transformatie naar niet-retail een belangrijke rol (zie grafiek 2).

De dagelijkse winkels zijn redelijk buiten schot gebleven in alle corona beperkingen. Sterker nog, door de langdurige sluiting van de horeca hebben veel dagelijkse branches een aanzienlijke omzetgroei gekend. Niet alleen supermarkten, maar ook de speciaalzaken zoals slagers, kaaswinkels, traiteurs en dergelijke. Het gevolg is dat in winkelgebieden die zich vooral op dagelijks aanbod richten, de leegstand daalde van 9,1% begin dit jaar, tot 8,4% nu.

Een andere sector die het goed heeft gedaan tijdens corona is de meubel en doe-het-zelf branche. Het vele thuiswerken en het blijvende perspectief daarop, de op volle toeren draaiende huizenmarkt en het geld dat huishoudens over hebben door niet of goedkoper op vakantie te gaan zorgt dat ook deze sectoren toptijden beleven. Op de meubelboulevards daalt de leegstand dan ook snel, van 6,7% begin dit jaar, tot minder dan 6,3% nu.

Dagelijkse centra en meubelboulevards zijn dan ook de voornaamste aanjager van de dalende leegstand.

Aan de andere is er in de zeventien grootste centra van Nederland een veel minder rooskleurig beeld. In deze centra steeg de leegstand juist van 7,9% begin dit jaar, naar 8,3% nu. Voor corona waren deze centra die het relatief goed deden, maar de toename van online aankopen, het mijden van drukke plekken en het wegblijven van internationale toeristen wordt nu hier het hardst gevoeld.

Corona is een game changer. Juist de centra van middelgrote steden, die het voor corona het moeilijkst hadden, laten nu een licht dalende leegstand zien. Als mensen nu gaan winkelen blijven ze liever dicht bij huis, gaan naar een plek waar het niet te druk is en waar ze met eigen vervoer kunnen komen. Ondanks het hoge aantal gevaccineerden lijken we voorlopig nog niet van corona af te zijn. De grote stadscentra van Nederland gaan dan ook de komende periode een grote uitdaging tegemoet. Dat zal ook gevolgen hebben voor de vastgoedprijzen die in die centra nog op een (te) hoog niveau liggen.

Een minstens zo belangrijke reden voor de teruglopende leegstand is de ombouw van winkelpanden naar andere functies (vaak een woning of kantoor). In de eerste maanden van dit jaar heeft een ongekend hoog percentage van de leegstaande winkels (bijna 5%) een andere functie gekregen. Dat lijkt, volgens Locatus, een heel ander effect van de corona crisis te zijn; het besef dat op lange termijn voor leegstaande winkels een alternatieve oplossing moet worden gevonden.

Het is dus duidelijk dat corona enerzijds voor een tweedeling zorgt, waarbij dagelijkse centra en meubelboulevards het goed doen en de winkelcentra waar we meer recreatief winkelen zware tijden doormaken. Corona lijkt echter ook indirect ervoor te zorgen dat in middelgrote centra een heel voorzichtig herstel te zien is. Niet doordat daar nu veel nieuwe winkels openen in die centra, maar omdat het besef nu echt lijkt door te dringen dat niet op alle plekken retail kan terugkomen en lege panden in die centra worden gevuld met niet-retail functies. Zo brengt corona naast heel veel ellende dan soms toch nog iets goeds.

Links

www.locatus.nl

Tags

Nieuws, interieur, inrichting, woon, wonen, woning, residentieel, non-food, retail, detailhandel, winkel, portaal, arbeid, regeling, leegstand, winkelleegstand, panden, omstandigheden, coronamaatregelen, corona, maatregelen, economie, overheidssteun, #locatus, #stadscentra